Leonardo da Vinci – malarz projektujący maszyny wojenne

Za życia uważany za jednego z największych malarzy swojej epoki. On sam bardziej widział się jako inżynier, zwłaszcza maszyn wojennych. Podawany jako przykład „człowieka renesansu”, wszechstronnie utalentowanego, będącego wzorem i inspiracją dla potomnych. Osobiście natomiast uważał się za nieudacznika, który pytał „czy kiedykolwiek czegoś dokonałem?” Jego obrazy są dziś warte miliony dolarów. Za życia wielokrotnie zmieniał miejsce zamieszkania w poszukiwaniu mecenasów i bardziej płatnej pracy. Nigdy nie zdobył formalnego wykształcenia artystycznego, za to był fenomenalnym samoukiem. Jego prace zyskały na wartości wraz z jego śmiercią, gdyż mimo setek projektów i pomysłów tylko niewielka część z nich została ukończona. Mija 570 lat od dnia urodzin jednego z największych artystów świata, Leonardo da Vinci.

Mona Lisa i Salwator Mundi

Autor takich dzieł jak „Mona Lisa” (ubezpieczonej na dzisiejszą równowartość $730 mln) czy „Salwator Mundi” (obrazu sprzedanego w 2017 za $430,5 mln). Leonardo urodził się w 1452 roku w miejscowości Vinci. Jako nieślubny syn florenckiego księgowego Piera da Vinci nie miał szans na formalne wykształcenie. Mimo to w młodości poznał podstawy matematyki, geometrii i łaciny. Wszystkich pozostałych dziedzin nauki Leonardo uczył się przez całe życie sam, podpatrując innych i zdobywając własne doświadczenie.

©zoetnet

Dzieła dla możnych świata

Młody Leonardo bardzo wcześnie objawiał talent do malarstwa. Dzięki znajomościom ojca, da Vinci zostaje pomocnikiem w pracowni znanego florenckiego malarza i rzeźbiarza Andrea del Verrocchia. Poznał tam wielu przyszłych znanych malarzy, wraz z którymi tworzył dzieła na zamówienie możnych ówczesnego świata. Współpraca ta działała tak sprawnie, iż współcześnie trudno jest dokładnie określić kto jest autorem dzieł z tego młodzieńczego okresu. Częstym przykładem jest tu obraz „Tomasz i pies”, gdzie Leonardo da Vinci przypisuje się namalowanie psa, ryby i … włosów Tobiasza. W wieku 20 lat zdobywa formalnie tytuł malarza poprzez wpisanie się do florenckiego bractwa malarzy im Św. Łukasza, wpłacając przy tym wpisowe w wysokości 32 soldów. Ciekawostką jest iż z Bractwa tego da Vinci często był wykluczany, gdyż nie opłacał on regularnie rocznej składki wynoszącej 10 soldów plus 16 soldów na obchody patrona grupy.

Młody artysta szybko został zauważony wśród książąt włoskich, którzy bardzo chętnie zlecali mu wykonanie różnych obrazów. Cechą charakterystyczną da Vinci już w tym okresie oraz późniejszych latach jest jednak fakt, iż przyjmował zlecania, lecz nigdy ich nie kończył. Przykładem jest choćby zamówienie na obraz do ołtarza w San Donato w Scopeto, w związku z którym da Vinci uzyskał prawo zamieszkania w klasztorze. Leonardo stworzył wprawdzie szkice do rysunku „Pokłon Trzech Króli”, lecz obrazu nigdy nie skończył i pewnego dnia po prostu wyprowadził się z Florencji.

Doborowe towarzystwo

Kolejne lata życia to okres wielu przeprowadzek (Mediolan, Pawia, Mantua, Wenecja, znowu Florencja, Rzym) oraz pracy dla licznych ówczesnych książąt, królów, bogatych kupców, ważnych urzędników i zakonników, a nawet dla papieża. To również czas współpracy z innymi wybitnymi ludźmi tamtego okresu, takimi jak malarz Michał Anioł, architekt Donato Bramante, matematyk Luca Pacioli, czy prawnik Niccolò Machiavelli. Jego kontakty z innymi twórcami układały się różnie. Po początkowej przyjaźni da Vinci i Michał Anioł wyraźnie się nie lubili. Mimo tego z każdej takiej znajomości Leonardo wyciągał dla siebie cenne doświadczenia.

Nowe wyzwania

Ta chęć poznawania nowych dziedzin sprawiała iż da Vinci chętnie podejmował nowe wyzwania. Przybywając na dwór Ludwika Sforzy da Vinci przedstawił się jako budowniczy mostów, fortyfikacji i maszyn wojennych. Objął tam głównie pracę muzyka i organizatora przyjęć. Dla władcy tego tworzył również rebusy i alegorie, współpracował przy przebudowie katedry, projektował dekoracje na uroczystości, ale też i studnie, kanały czy pawilony ogrodowe. Poznawał też podstawy geometrii, zasady proporcji czy technikę drukarską. W Wenecji zajmował się planami zabezpieczenia granicy przed najazdem tureckim. We Florencji natomiast planował budowę systemów odwadniających i kanałów. W Cesenie studiował możliwość budowy wiatraków. W Rzymie badał zjawisko grawitacji, kwadratury koła oraz skamielin, a znowu we Florencji wykonywał sekcje zwłok.

Jednocześnie coraz mniej czasu poświęcał na malarstwo, co wzbudzało gniew zleceniodawców, którym obiecał liczne dzieła. Był więc za to często ścigany i napominany, zdarzało mu się także sądzić o zapłatę niewykonanych dzieł.

Mimo wielu talentów majątek Leonarda da Vinci zależał głównie od przychylności jego mecenasów. Od władcy Mediolanu da Vici dostał ziemię z winnicą o powierzchni około 1ha położoną w okolicy Porta Vercellina. Sam Leonardo szacował jej wartość na 4 soldy. Część domu wynajął za kwotę 100 lirów rocznie. Pod koniec życia artysta utrzymywał się z pensji 1000 skudów miesięcznie otrzymywanej od króla Francji, który oddał mu również do dyspozycji posiadłość w Cloux. Do jego majątku doliczyć również należy obrazy Mona Lisa, Święta Anna Samotrzecia, Jan Chrzciciel, które dokończył przed swoją śmiercią.

Leonardo da Vinci zmarł w 1519 roku. Choć przez całe swoje życie nie zwracał zbytnio uwagi na żadną religię, tuż przed śmiercią poprosił o katolickie sakramenty. Po raz kolejny udowodnił iż nie wpisuje się w żadne kanony, w których chcieliby go umieścić współcześni mu ludzie.

Źródło: justrichest.com; niezlasztuka.net; niezlasztuka.net