Rockefeller – amerykański sen

John D. Rockefeller zgromadził w ciągu swojego życia majątek wyceniany współcześnie na $340 mld, co czyni go jednym z najbogatszych ludzi w historii świata. W chwili jego śmierci jego bogactwo stanowiło około 1,6% PKB USA, co czyni go nieporównywalnie zamożniejszym człowiekiem niż którykolwiek ze współcześnie żyjących miliarderów (majątek Jeffa Bezos’a to 0,006% PKB USA).

Jego Standard Oil w szczytowym okresie rozkwitu (lata 80 XIX wieku) kontrolowało 90% produkcji ropy w USA. Udowadnia to iż był niekwestionowanym monopolistą w tej dziedzinie. Jednocześnie historia jego życia to spełnienie amerykańskiego snu o bogactwie, w którym ubogi człowiek może zgromadzić niebotyczny majątek dzięki ciężkiej pracy, sprytowi i szczęściu.

Od ubogiego farmera….

John Davison Rockefeller urodził się w 1839 roku ubogiej, wielodzietnej rodzinie amerykańskiej. Pomimo wielu przeprowadzek udało mu się zdobyć podstawowe wykształcenie. Pozwoliło mu ono wraz z wielką wytrwałością w wieku 16 lat zdobyć pierwszą pracę. Udało mu się zdobyć stanowisko asystenta księgowego w niewielkiej agencji pośrednictwa handlowego oraz spedycji towarów. Do historii przeszło samo poszukiwanie pierwszego zatrudnienia. Rockefeller 6 dni w tygodniu przez blisko 6 tygodni odwiedzał wszystkich dużych pracodawców w Cleveland. W miejscowości tej wówczas mieszkał, oferując swoje usługi.

John D. Rockefeller w wieku około 18 lat

John w pracy okazał się być bardzo skrupulatny i pracowity, co pozwoliło mu szybko awansować na kolejne stanowiska. W wieku 18 lat był już głównym księgowym firmy, zarabiając $600 rocznie (dla porównania pracę rozpoczął z pensją 50 pensów dziennie). Niedługo później porzucił to stanowisko zakładając wraz Maurice’m Clarkiem swoją pierwszą spółkę handlującą artykułami spożywczymi. Wykorzystując dobrą koniunkturę spółka szybko zarobiła trzykrotnie więcej niż poprzedni pracodawca Rockefellera.

Kolejna spółka powstała, gdy JDR miał zaledwie 24 lata – Andrews, Clark & Company była reakcją na wybuchającą wówczas gorączkę naftową w Cleveland – akcjonariusze postawili na polach tego miasta rafinerię. Już dwa lata później Rockefeller wykupił udziały braci Clark w spółce. Po tym rozpoczął systematyczne wzmacnianie kapitału (poprzez liczne pożyczki bankowe i kolejne spółki) i poszerzanie zakresu działalności firmy, zwłaszcza w obszarze naftowo-kolejowym.

… do potentata naftowego

Powstałe w 1870 roku Standard Oil of Ohio było już największym krajowym dostawcą oleju opałowego i nafty, z dwoma rafineriami i przedstawicielstwem na Manhattanie. Kolejne lata to nieustanna walka z konkurencją. Liczne kartele i zmowy cenowe (które nie były wówczas zakazane). Przejmowanie mniejszych rafinerii i naciski na kooperantów (zwłaszcza kolej) w celu uzyskania najkorzystniejszej oferty współpracy.

Do historii przeszły słynne już 4 miesiące roku 1872 zwane masakrą Cleveland. Spółka Standard Oil wykupiła 22 z 26 miejscowych rafinerii. Posiadając własne rurociągi, magazyny, cysterny i sieć sprzedaży spółka zaczęła kontrolować i wyznaczać standardy całego cyklu produkcji produktów ropopochodnych. Następowało to od momentu wydobycia surowca aż do sprzedaży takich skrajnych dóbr jak smoła czy guma do żucia.

Nieustanny rozwój

Koniec XIX i początek XX wieku to okres, w którym amerykańskie władze systematycznie walczyły ze zmowami cenowymi i monopolami. Wynikiem tego było rozbicie przedsiębiorstw Rockefellera i współpracowników na wiele mniejszych spółek. Odpowiedzią było stworzenie Standard Oil Trust. Korporacji składającej się z mniejszych korporacji, kontrolującej nawet 90% światowego przetwórstwa ropy naftowej na początku XX wieku. Jednocześnie JRD ciągle poszukiwał nowych obszarów rozwoju. Inwestowanie rozpoczął od sprzedaży benzyny dla wchodzących na rynek automobili. Następnie zainteresował się wydobyciem gazu ziemnego czy rozwijaniem rynku finansowych instrumentów pochodnych bazujących na cenie ropy naftowej.

W 1882 roku otwarto na Manhattanie pierwszą giełdę naftową, National Petroleum Exchange. Zadaniem jej było ułatwienie obrotu instrumentami pochodnymi tworzonymi na bazie cen ropy naftowej. Z drugiej strony, Rockefeller nieustannie dążył do obniżenia kosztów produkcji sprzedawanych dóbr. Wychodził on z założenia iż niska cena i powszechna dostępność pozwolą w długim okresie czasu osiągać lepsze zyski i udziały w rynku.

Słynna do dziś jest opowieść o Rockefellerze dotycząca 4o kropli. Dowiedziawszy się od jednego z pracowników iż do produkcji kanistra na ropę potrzeba 40 kropli cyny, nakazał zmniejszyć limit do 38 kropli. Niestety zlutowane w ten sposób kanistry były nieszczelne. Rockefeller nakazał więc ponownie zmienić procedurę zwiększając przydział do 39 kropli. Okazało się to być świetnym posunięciem. Do dziś oszczędność tej jednej kropli cyny jest synonimem dobrego gospodarowania zasobami i skutecznego cięcia kosztów produkcji.

Filantropia

John D. Rockefeller znany był również z licznej działalności charytatywnej. W 1900 roku JRD przeznaczył $80 mln na mało znany wówczas college, który dziś funkcjonuje jako Uniwersytet Chicago. Aktywnie wspierał też inne uczelnie, taki jak Uniwersytet Yale, Uniwersytet Harvarda czy Uniwersytet Columbia.

W 1903 roku utworzył Generalną Komisję Edukacyjną w celu wspierania edukacji na wszystkich jej szczeblach. Rockefeller sfinansował również w 1901 roku Instytut Badań Medycznych w Nowym Jorku Obecnie jest on znany jako Uniwersytet Rockefellera. Do dziś naukowcy związani z tą instytucją otrzymali, aż 23 nagrody Nobla. Na marginesie był on głównym europejskim konkurentem Rockefellera na rynku ropy naftowej.

Wspomnieć również można o Fundacji Rockefellera działającej w dziedzinie ochrony zdrowia publicznego, czy Fundacji Pamięci Laury Spelman Rockefeller wspierającej badania społeczne. Łącznie na działalność filantropijną John D. Rockefeller poświęcił około $550 mln.

Kykuit – pałac Rockefellerów

Kykuit rezydencja Rockefellerów na wzgórzach Pocantico Hills posiada ogrody z pięknymi widokami na rzekę Hudson i jest dostępna dla zwiedzających. Pałac ten jest uważany za jedną z głównych atrakcji turystycznych Hudson River Valley.

Pałac został ukończony w 1913 roku. Można  w nim zobaczyć 40 pokoi- salony, sypialnie i gabinety. Wnętrza te wypełnia kolekcja chińskiej i europejskiej ceramiki, arcydzieła dwudziestowiecznej rzeźby i malarstwa oraz zabytkowe meble.

Lokalizacja Rezydencji:

Ciekawostką jest iż potomkowie Rockefellera w latach 30. XX wieku zbudowali w Nowym Jorku kompleks 19 biurowców, których łączna powierzchnia to prawie 9 hektarów. Ten największy na świecie kompleks nazywa się Rockefeller Center. To w tym miejscu przed Bożym Narodzeniem jest ustawiana słynna nowojorska choinka i otwierane jest lodowisko.

Źródło: businessinsider.com.pl; wikipedia.org; tygodnikplus.com